Adaptacyjne układy sterowania są to układy, które będą potrafiły dobrać i tak sterować parametrami pracy silnika, aby pracował on jak najlepiej zarówno pod względem ekologicznym jaki i trwałościowym. Jednym z przykładów
adaptacyjnego układu sterowania jest regulacja dawki paliwa w silniku
benzynowym wyposażonym w elektroniczny wtrysk paliwa.
Podczas pracy silnika jednostka sterująca zadaje bazowy czas wtrysku, jednak
nie w każdych warunkach czas ten będzie taki sam. Inna dawka paliwa powinna być
dostarczona podczas rozruchu zimnego silnika, a inna po rozgrzaniu silnika do
temperatury normalnej pracy. Aby to zrealizować do jednostki sterującej
doprowadzone są sygnały z czujnika prędkości obrotowej wału korbowego oraz
informacja o obciążeniu silnika pochodząca z czujnika ciśnienia w kolektorze
dolotowym albo z przepływomierza.
Z uwagi na spełnienie bardzo rygorystycznych norm spalin sterowanie dawką paliwa musi być bardzo precyzyjne. W związku ze zmieniającymi się parametrami i oddziaływaniem różnych czynników mających bezpośredni wpływ na skład dawki paliwa czas wtrysku musi podlegać korekcji.
Istnieje wiele parametrów i czynników, które mają wpływ na skład mieszanki, ale tylko część z nich można dokładnie zmierzyć. Najważniejszymi parametrami są głównie: temperatura cieczy chłodzącej silnika, temperatura powietrza zasysanego, informacje o położeniu przepustnicy. Wpływ wymienionych parametrów na skład mieszanki określany jest przez współczynnik krótkoterminowej korekcji wtrysku. Wartość tego współczynnika odczytywana jest z pamięci jednostki sterującej dla wartości rzeczywistych z czujników.
Następnie następuje druga korekcja czasu wtrysku paliwa, która tym razem uwzględnia wpływ pozostałych, trudnych do zmierzenia czynników mających wpływ na skład mieszanki. Są to np. błędy korekcji wpływu na skład mieszanki wybranych wielkości mierzonych, różnice w jakości i składzie paliwa, informacje o zużyciu silnika, informacje o zanieczyszczeniu wtryskiwaczy, nieszczelności układu dolotowego, informacje o zmianach ciśnienia atmosferycznego czy też uszkodzenia silnika, które wpływają na skład mieszanki.
Sumaryczny wpływ wyżej wymienionych czynników na skład
mieszanki określa współczynnik długoterminowej korekcji czasu wtrysku.
Przechodząc do analizy, ujemne wartości obu opisanych wcześniej współczynników
korekcji wtrysku wiążą się ze skróceniem czasu wtrysku, natomiast dodatnie
wartości analogicznie wiążą się z wydłużeniem czasu wtrysku. Jeżeli wartości
krótko i długoterminowego współczynnika korekcji wtrysku wynoszą zero, to
wówczas nie następuje korekcja czasu wtrysku.
Do jednostki sterującej
silnika podczas jego pracy dostarczane są informacje o aktualnej prędkości
obrotowej wału korbowego silnika oraz o aktualnym obciążeniu. Każdemu z
przedziałów pracy silnika przypisana jest jedna wartość współczynnika
długoterminowej korekty czasu wtrysku.
Podczas rozruchu zimnego silnika, w fazie jego rozgrzewania, przy pracy z dużym
stałym obciążeniem oraz podczas gwałtownych zmian obciążenia procedura
obliczania czasu wtrysku paliwa korzysta z drugiej korekty wykorzystującej
długoterminową korekcję czasu wtrysku.
W czasie pracy silnika na biegu jałowym oraz w zakresie małych i średnich obciążeń i podczas normalnego przyspieszania czas wtrysku poddawany jest trzeciej korekcie wykorzystującej sygnał z czujnika tlenu w spalinach (sondy lambda) umieszczonej w układzie wydechowym.
Adaptacja czasu wtrysku
umożliwia bieżące dostosowanie dawki paliwa do zmieniającego się podczas jazdy
zapotrzebowania na paliwo.
Dzięki adaptacji można w dużym stopniu skompensować wpływ tolerancji
wykonawczych oraz zmian stanu technicznego układ zasilania i silnika.